مقالهای که توسط کوستا و سیلوا در سال ۲۰۲۰ در Journal of Digital Engineering منتشر شد، به بررسی دقیق و سیستماتیک نقش فناوریهای BIM (مدلسازی اطلاعات ساختمان) و دوقلوهای دیجیتال (Digital Twins) در بهینهسازی پروژههای مهندسی، تأمین و ساخت (EPC) پرداخته است. این مقاله نقطه اتصال نظری و عملی بین ابزارهای دیجیتال پیشرفته و نیازهای واقعی مدیریت پروژههای صنعتی، زیرساختی و نفت و گاز را ارائه میدهد.
نویسندگان مقاله با نگاهی انتقادی، چالشهای سنتی موجود در پروژههای EPC را از جمله پراکندگی اطلاعات، تأخیر در تصمیمگیری، مغایرتهای طراحی با اجرا، خطاهای کنترل کیفیت، دوبارهکاری و ناهماهنگی بین تیمهای مهندسی، اجرایی و نظارت بررسی کردهاند. این مشکلات عمدتاً ناشی از نبود یک مدل منسجم دادهمحور و عدم پیوستگی بین فرآیندهای طراحی، ساخت و بهرهبرداری هستند.
در این زمینه، BIM بهعنوان یک چارچوب اطلاعاتی سهبعدی که کلیه اجزای پروژه را بهصورت دیجیتال و متصل به داده تعریف میکند، بهعنوان یک ابزار تحولآفرین معرفی شده است. BIM فراتر از یک مدل سهبعدی صرف عمل میکند و تمام اطلاعات مربوط به مصالح، برنامه زمانبندی، هزینه، عملکرد سازه و محدودیتهای اجرایی را در خود جای میدهد. این یکپارچگی اطلاعاتی منجر به کاهش خطاها، هماهنگی بهتر بین تیمها و قابلیت شبیهسازی و پیشبینی قبل از اجرا میشود.
در ادامه، مقاله دوقلوهای دیجیتال را بهعنوان گام بعدی فراتر از BIM معرفی میکند. Digital Twin نسخهای زنده، دائماً بهروز و در تعامل با دادههای واقعی از وضعیت جاری پروژه در مرحله ساخت و پس از آن در فاز بهرهبرداری است. دوقلوی دیجیتال، با اتصال حسگرها، دادههای زمان واقعی (Real-time)، وضعیت فیزیکی تجهیزات و سیستمهای ساختمانی به مدل BIM، امکان مانیتورینگ مستمر، پیشبینی رفتار، تحلیل عملکرد، و بهینهسازی تصمیمات را فراهم میکند.
مقاله تأکید میکند که هم BIM و هم دوقلوهای دیجیتال، بهویژه در پروژههای بزرگ و پیچیده مانند تأسیسات نفت و گاز، نیروگاهها و پروژههای زیربنایی، موجب افزایش چشمگیر هماهنگی بین ذینفعان، کاهش دوبارهکاری، کاهش هزینهها، افزایش کیفیت ساخت و تسهیل عملیات نگهداری و تعمیرات میشوند. آنها همچنین تأثیر چشمگیری در ایمنی پروژه، آموزش نیروها و تحلیل سناریوهای بحرانی دارند.
اما پیادهسازی موفق این فناوریها نیازمند وجود یک بستر یکپارچه و قابل گسترش است که بتواند تمامی دادهها را تجمیع، مدلسازی، تحلیل و به صورت زنده در اختیار ذینفعان قرار دهد. در اینجا، سامانه پندار دقیقاً همان نقش حیاتی را ایفا میکند که مقاله بر آن تأکید دارد.
سامانه پندار، با بهرهگیری از معماری ابری، هوش مصنوعی، و زیرساخت یکپارچه برای مهندسی و بازرسی، بستری مناسب برای تلفیق فناوری BIM و ایجاد دوقلوهای دیجیتال واقعی در پروژههای EPC فراهم میکند. اطلاعات طراحی (مدلهای BIM)، اجرای نصب، بازرسی، پیشرفت پروژه، کنترل کیفیت و بهرهبرداری، همگی در سامانه پندار ثبت و بهصورت همزمان تحلیل میشوند. این یعنی پندار میتواند دوقلوی دیجیتال زنده و پویا از پروژه ارائه دهد.
پندار نهتنها قابلیت اتصال به مدلهای BIM و مشاهده تعاملی اجزای پروژه را دارد، بلکه از طریق اتصال به اپلیکیشنهای موبایلی نصب و بازرسی، دادههای زنده از وضعیت میدانی را دریافت کرده و مدل اطلاعاتی را بهروزرسانی میکند. این امر دقیقاً همان چیزی است که مقاله بهعنوان یک تحول کلیدی در مدیریت EPC معرفی میکند.
همچنین، پندار میتواند با تحلیل دادههای زمانبندی، کنترل هزینه و لاگهای مهندسی، ریسکها را پیشبینی کرده و هشدارهای هوشمند صادر کند. بدین ترتیب، پندار پروژه را از یک موجود ایستا، به یک سیستم زنده، متفکر و هماهنگ تبدیل میکند. در صورت بروز تغییر در طراحی یا تجهیزاتی که بر اجرا تأثیر دارد، پندار میتواند تمامی نهادهای ذیربط را مطلع کرده و گردش کار اصلاحی خودکار را فعال نماید.
در پایان، مقاله کوستا و سیلوا بهدرستی بیان میکند که آینده پروژههای EPC بدون تلفیق BIM و Digital Twin، آیندهای ناقص خواهد بود. اما ابزارهایی مانند پندار، این آینده را ممکن، مقرونبهصرفه و اجرایی میسازند. در واقع، پندار قلب تپنده پروژه دیجیتال آینده است؛ یک پلتفرم واقعی برای تحقق آنچه که مقالات علمی از آن بهعنوان تحول دیجیتال نام میبرند.
