در مقالهای که توسط Li و Shen در سال ۲۰۲۰ در مجله Construction Innovation منتشر شده است، به بررسی جامع پیامدهای استفاده مداوم از سیستمهای کنترل کیفیت مبتنی بر کاغذ در پروژههای ساختمانی و زیرساختی پرداخته شده است. این مقاله با بهرهگیری از مطالعات میدانی، دادههای تجربی و تحلیلهای موردی، نشان میدهد که وابستگی به مستندات فیزیکی برای انجام کنترل کیفیت نه تنها ناکارآمد و زمانبر است، بلکه باعث بروز خطاهای انسانی، هدررفت منابع و اختلال در روند کنترل پروژه میشود.
نویسندگان مقاله تأکید میکنند که در اغلب پروژههای ساختوساز، فرمهای کاغذی همچنان نقش اصلی در فرآیندهای بازرسی، ثبت مغایرتها، تأییدیهها و بازخوردهای میدانی ایفا میکنند. این فرمها معمولاً در محل پروژه توسط مهندسین یا بازرسان تکمیل شده و سپس باید بهصورت فیزیکی یا از طریق اسکن و ایمیل برای مراحل بعدی ارسال شوند. این فرایند نهتنها باعث تأخیر در تصمیمگیری و رسیدگی به مشکلات میشود، بلکه با خطر گمشدن اسناد، خوانا نبودن دستخطها، عدم تطابق بین نسخهها و نبود تاریخچه مشخص مواجه است.
از دیگر پیامدهای استفاده از سیستمهای کاغذی میتوان به نبود قابلیت ردیابی لحظهای اشاره کرد. به دلیل فقدان یک سامانه متمرکز، دادهها معمولاً در فایلهای فیزیکی پخش و پراکنده شدهاند. در این حالت، تحلیل دادهها، استخراج گزارشهای آماری، و استفاده از تجربیات پروژههای قبلی تقریباً غیرممکن یا بسیار زمانبر خواهد بود. همچنین، نبود نسخه دیجیتالی قابل جستوجو باعث میشود در موارد بروز خطا یا حادثه، بازیابی اطلاعات برای تحلیل علت مشکل، بسیار دشوار و پرهزینه باشد.
نویسندگان همچنین به نقش منفی سیستمهای کاغذی در پایداری محیط زیست اشاره میکنند. پروژههای بزرگ ساختمانی روزانه هزاران صفحه کاغذ تولید و مصرف میکنند که نهتنها منجر به قطع درختان و تولید زباله میشود، بلکه از نظر لجستیکی نیز حملونقل، بایگانی و نگهداری آنها پرهزینه و ناکارآمد است. این مسئله در پروژههایی که دارای چندین بخش، پیمانکار و محل اجرایی هستند، به یک چالش بزرگ تبدیل میشود.
نکته کلیدی مقاله این است که در دنیای امروز، که دیجیتالسازی در بسیاری از صنایع به بهرهوری بالا انجامیده، همچنان استفاده از کنترل کیفیت کاغذی در پروژههای ساختوساز یک عقبماندگی فناورانه به شمار میرود. این وضعیت، نهتنها بهرهوری را پایین میآورد، بلکه توان رقابت شرکتهای پروژهمحور را نیز کاهش میدهد. بنابراین نویسندگان نتیجهگیری میکنند که گذار از سیستمهای مبتنی بر کاغذ به سیستمهای دیجیتال یک ضرورت است، نه صرفاً یک گزینه.
در اینجا، سامانه پندار بهعنوان پاسخی جامع، دقیق و هوشمند به مشکلات مطرحشده در مقاله مطرح میشود. پندار یک زیرسامانه هوشمند اتوماسیون صنعتی در پروژههای ساختوساز و صنایع نفت و گاز است که کنترل کیفیت را بهصورت تمام دیجیتال و در لحظه انجام میدهد. این سامانه امکان ثبت گزارشهای بازرسی، فرمهای کیفیت، درخواستهای اصلاح، تأییدیهها و مستندات را در قالب فرمهای دیجیتال فراهم میکند که از طریق موبایل یا تبلت در محل پروژه قابل تکمیل است.
یکی از مزیتهای بزرگ پندار نسبت به سیستمهای سنتی، امکان ورود اطلاعات در لحظه و ذخیرهسازی ابری آنهاست. این ویژگی باعث میشود که تیم مهندسی و مدیریتی بلافاصله پس از ثبت اطلاعات، بتوانند به آنها دسترسی داشته باشند، آنها را تحلیل کنند و تصمیمات سریعتری اتخاذ کنند. این عملکرد، زمان تأخیر را تا حد زیادی کاهش داده و کیفیت تصمیمگیری را بهبود میبخشد.
پندار همچنین با قابلیت یکپارچهسازی اطلاعات در یک پایگاه داده ساختیافته، امکان استخراج گزارشهای دقیق و تحلیلهای آماری را فراهم میکند. دادهها در قالب داشبوردهای گرافیکی و تحلیلی قابل مشاهده هستند که به مدیر پروژه این امکان را میدهد تا روندهای کیفیت، مغایرتها و الگوهای تکراری را شناسایی کرده و اقدامات پیشگیرانه مؤثر اتخاذ کند.
ویژگی بسیار مهم دیگر پندار، حذف کامل نیاز به مستندات فیزیکی است. با استفاده از فرمهای استاندارد دیجیتال که قابلیت امضا، مهر، ضمیمه کردن عکس، موقعیت مکانی و سایر دادهها را دارند، عملاً هیچ نیازی به چاپ، اسکن، یا ارسال ایمیلی مستندات نیست. این موضوع علاوه بر صرفهجویی در هزینهها و منابع، باعث کاهش خطا و افزایش دقت میشود.
پندار امکان رهگیری تمامی فعالیتها را با ثبت زمان، محل، نام کاربر و نوع اقدام فراهم میکند. این قابلیت موجب ایجاد شفافیت کامل در روند کنترل کیفیت شده و در مواقع بروز مشکل، امکان ریشهیابی و تحلیل دقیق فراهم میگردد. همچنین، تمام اطلاعات واردشده در سیستم قابل بازیابی، جستوجو، دستهبندی و تحلیل در پروژههای آتی خواهد بود که به مدیریت دانش و بهینهسازی رویهها کمک شایانی میکند.
از منظر پایداری زیستمحیطی نیز پندار یک راهکار سبز و دوستدار طبیعت محسوب میشود. حذف کامل کاغذ از فرآیند کنترل کیفیت، نهتنها هزینههای مستقیم را کاهش میدهد، بلکه اثر زیستمحیطی پروژهها را نیز به حداقل میرساند. این ویژگی میتواند در ارزیابیهای CSR و گزارشهای پایداری پروژه نقش مهمی ایفا کند.
در نهایت باید گفت پندار، تنها یک نرمافزار نیست، بلکه یک تحول بنیادی در نگرش به کنترل کیفیت پروژههای مهندسی است. این سامانه با دیجیتالسازی کامل فرآیندها، حذف واسطههای غیرضروری، افزایش سرعت گردش اطلاعات و فراهمسازی زیرساخت تحلیل هوشمند، جایگزینی منطقی و الزامی برای سیستمهای کاغذی سنتی به شمار میرود. بنابراین، در پاسخ به پیامدهای مطرحشده در مقاله Li & Shen، سامانه پندار نهتنها راهحل بلکه درمان قطعی مشکلات کنترل کیفیت مبتنی بر کاغذ است؛ تحولی که آینده مدیریت پروژههای ساختوساز را بازتعریف میکند.
