در سال ۲۰۱۷، گزارشی تحلیلی تحت عنوان «افزایش هزینه پروژههای نفت و گاز ایران» منتشر شد که به بررسی علل و عوامل تأثیرگذار بر هزینههای مازاد پروژههای این صنعت حیاتی پرداخت. این مطالعه جامع، پروژههای مختلف را از مرحله طراحی تا اجرا مورد ارزیابی قرار داد و الگوهای اصلی افزایش هزینهها را استخراج کرد.
مطابق نتایج این تحقیق، عمده دلایل افزایش هزینهها شامل تغییرات گسترده در محدوده پروژه، ضعف در مدیریت مستندات، تأخیر در تصمیمگیریها، ناهماهنگی میان ذینفعان و همچنین نبود فرآیندهای شفاف برای مدیریت ریسک بود. در بسیاری از پروژهها، نبود زیرساخت دیجیتال برای ثبت، پیگیری و کنترل تغییرات، سبب ایجاد هزینههای پنهان و انباشته شد که در نهایت بودجه نهایی پروژه را به شدت تحت تأثیر قرار داد.
تحلیلها همچنین نشان دادند که عدم استقرار سیستمهای کارآمد برای مدیریت مستندات فنی و فرآیندهای تأییدیه باعث بروز ابهام، سردرگمی و اتلاف منابع شد. در شرایطی که فرآیندهای سنتی کاغذی یا نیمه دیجیتال استفاده میشدند، خطاهای انسانی افزایش یافته و کنترل کیفیت به شدت کاهش پیدا میکرد.
از دیگر عوامل موثر بر افزایش هزینهها، ضعف در ارتباط میان تیمهای اجرایی، مهندسی، کارفرما و مشاوران بود. در پروژههایی که از سیستمهای دیجیتال برای تسهیل ارتباط و انتقال سریع اطلاعات استفاده نشده بود، اختلافات فنی، تأخیر در پاسخ به درخواستهای اطلاعات (RFI) و اختلال در هماهنگیهای اجرایی کاملاً مشهود بود.
این مطالعه همچنین بر اهمیت وجود سیستمهای یکپارچهی مدیریت گردش کار و آرشیو الکترونیکی تاکید داشت. پروژههایی که فاقد ساختار مناسب برای مدیریت چرخه حیات اسناد و فرآیندهای تأییدیه بودند، بیشترین میزان هزینههای اضافی و اختلافات مالی را تجربه کردند.
در این میان، استفاده از پلتفرمهای دیجیتال و سیستمهای هوشمند به عنوان یکی از راهکارهای موثر برای کنترل هزینهها و افزایش بهرهوری پروژهها معرفی شد. سیستمهایی که امکان رصد همزمان پیشرفت کار، مدیریت تغییرات، کنترل مدارک و بهبود شفافیت را فراهم میکردند، تأثیر مستقیمی بر کاهش هزینههای نهایی پروژه داشتند.
سامانه پندار با توجه به این تحلیلها و نیازهای شناسایی شده، طراحی شده است تا دقیقاً این مشکلات را هدف قرار دهد. این سامانه با ایجاد زیرساخت مدیریت یکپارچه دادهها، تولید و کنترل اتوماتیک اسناد، تسهیل ارتباطات پروژهای، گردش کار هوشمند و مستندسازی دقیق، میتواند به طور جدی از بروز هزینههای پنهان و انباشته جلوگیری کند.
استفاده از سامانه پندار به پروژههای نفت و گاز این امکان را میدهد که با شفافیت بیشتر، سرعت بالاتر و کیفیت بهتر فعالیت کنند. این سامانه ابزاری است که سازمانها را قادر میسازد تا پروژههای خود را با هزینه کمتر، زمان کوتاهتر و ریسک پایینتر به پایان برسانند.
در نهایت، تحلیلها نشان میدهند که استفاده از راهکارهایی نظیر سامانه پندار نه تنها با یافتههای علمی همخوانی دارد، بلکه در عمل نیز میتواند مسیر پروژهها را به سوی موفقیت اقتصادی و فنی هموار سازد. در دنیای پررقابت امروز، بهرهگیری از چنین سیستمهایی یک مزیت رقابتی حیاتی برای شرکتهای فعال در حوزه نفت و گاز به شمار میرود.
منابع و مأخذ
این مقاله با عنوان کامل «افزایش هزینه پروژههای نفت و گاز ایران» در سال ۲۰۱۷ توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی و با همکاری شرکت ملی نفت ایران منتشر شده است. نتایج این تحقیق در قالب یک گزارش رسمی در وبسایت مرکز پژوهشهای مجلس و همچنین در همایش تخصصی «چالشهای توسعه پروژههای نفت و گاز» ارائه شده است. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل افزایش هزینه و ارائه راهکارهای مدیریتی برای بهبود عملکرد پروژهها تدوین گردیده است.
